به گزارش ندای وارنا؛روستاهای استان تهران قدمت زیادی دارند و از سالیان دراز سرسبزی و آبادانی فیروزکوه، شمیرانات و دماوند در شمال و شمال شرق این استان در کتب تاریخی و سفرنامه ها به چشم می خورد، که نشان از آبادی و قدمت این سرزمین دارد. قدمتی که همواره با آداب و رسوم ویژه همراه است. البته هنوز هم بسیاری از این آداب همچنان زنده و پویا هستند، یکی از این آداب برگزاری جشن بلندترین شب سال، به نام شب یلدا است، که در این زمان مردم در خانه های بزرگان فامیل جمع می شدند و همراه با شکستن آجیل و خوردن میوه و شیرینی، به خاطرات بزرگترها و ریش سفیدها گوش فرامی دادند.
محمد زروانی، یکی از قدیمیان فیروزکوه گفت در تشریح آداب و رسوم خاص مردم این دیار در شب یلدا اظهار داشت: قیسی، برگه، هسته بوداده و گردو از میوه های پر طرفدار چله نشینی فیروزکوهی ها است.
گرمابه روی و شال اندازی رسوم بلندترین شب سال
وی در پاسخ به این سوال که چه رسمی در گذشته در شب یلدا در این منطقه رواج داشت، گفت: « شال انداختن» یکی از مهم ترین رسوم بوده و هنوز هم در برخی مناطق رواج دارد، که طبق آن جوانان یک دستمال بزرگ را گره زده و بر بام خانه ها می انداختند، تا صاحبخانه در آن مقداری آجیل و شیرینی قرار داده و با تکان دادن دستمال به جوانان می فهماند، که درون دستمال چیزهایی ریخته است، پس از آن دستمال را برداشته و به خانه دیگر می رفتند و این روال ادامه داشت.
دماوند نیز رسومی شبیه به فیروزکوه دارد و مردم این مناطق فرهنگ های بسیار نزدیک به هم دارند و حضور در منازل بزرگان و خویشاوندان از رسوم اشتراکی مردم این منطقه است. غذاهایی مانند سبزی پلو با ماهی از رایج ترین غذاهای این شب است، اما گرمابه روی در شب یلدا، از رسوم برخی از مردم دماوند است، که منحصر به این منطقه از استان تهران بوده است و دماوندی ها معتقد بودند، باید در شب یلدا پاکیزه باشند و گرمابه روی سبب پاکیزگی افراد می شد.
یک استاد دانشگاه و نویسنده کتب دماوندشناسی هم در این خصوص گفت: دماوندی ها از هزاران سال پیش شب یلدا را به عنوان شب تولد خورشید گرامی می داشتند، چرا از فردای یلدا روزها شروع به بلندتر شدن می کند.
مهدی علمداری ادامه داد: گرفتن جشن در شب یلدا برای پایان دادن به شب های بلند است و قدمت فراوان دارد، که بعدها این جشن از ایران به ایتالیا و رُم قدیم منتقل شد، که کشیش ها با آن مخالفت کردند.
وی افزود: دماوندی ها بهترین میوه های خود را به سقف اتاق های مخصوص آویزان می کردند و شب یلدا مصرف می کردند و معتقد بودند، در این شب آب چشمه ها تبرک می شود و اقدام به آوردن آب از چشمه ها در این زمان می کردند.
یکی از معلمان بازنشسته لواسان که در کودکی یلدای قدیم لواسان را به خوبی به یاد دارد، در خصوص رسوم مردم این دیار در بلندترین شب سال گفت: در قدیم در شب یلدا همه شام را در منزل خود می خوردند و بعد از آن در خانه بزرگ ترها جمع می شدند، آن وقت ها اغلب مردم لواسان ساعت ۸ خواب بودند و اکثرا بعد از اذان شام می خوردند و زود می خوابیدند، تا برای نماز صبح بیدار شوند، اما در شب یلدا همه تا دیر وقت بیدار بودند.
معصومه ابری اضافه کرد: کرسی لواسانی ها در فصل زمستان برپا بود، همه پای کرسی شام می خوردند و در شب یلدا برای شب نشینی به خانه بزرگ تر ها می رفتند و گندم تفت داده یا به نام محلی «گندمک» می خوردند، مغز گردو و تخمه خربزه، هندوانه و کدو نیز پای همیشگی سفره های تنقلات شب یلدا لواسانی ها بود.
رشته پلو و خورشت «کشکلک» از غذاهای معروف لواسانی ها در شب یلدا
وی گفت: این تخمه ها را به صورت خانگی تفت می دادند، از میوه ها نیز «ازگیل» یا به زبان محلی «کنس» می خوردند، بدین طریق که ازگیل را در آب و نمک قرار می دادند، ترشی ازگیل درست می کردند، که بسیار خوشمزه بود، مقداری هم از ازگیل های کال چیده شده را در کنار کاه قرار می دادند، تا شب یلدا رسیده و از آن ها استفاده کنند.
ابری ادامه داد: میوه هایی مانند سیب و بِه که از قبل به سقف آویزان و خشک شده بود، نیز در شب یلدا استفاده می شد، شام یلدا نیز اکثرا رشته پلو و یا خورشت «فسنجان» و یا «کشکلک» که از خورشت های اصیل لواسانی است و از سیب و بِه در آن استفاده می شود، مصرف می شد.
وی گفت: مردم این منطقه گوسفندان را در پائیز ذبح می کردند و گوشت آن را به صورت قرمه در آورده و داخل مکانی به نام انبوم قرار می دادند و هر بار مقداری از آن را بیرون آورده و مصرف می کردند.
یلدا شبی برای خوشحالی و قدر کنار یکدیگر را دانستن در بلندترین شب سال است، شبی که کنار هم باشیم، از خاطرات قدیم بگوییم و پیوند خانوادگی را تحکیم و تقویت کنیم.
در این شب در جای جای استان تهران، هر کدام با رسم و رسوم خاص که در کل با هم اشتراکات فراوانی دارد، دور هم جمع می شوند و در سرمای زمستان، گرمای روابط را به خانه ها هدیه می دهند.
منبع :مهر
انتهای پیام/
اعلام وصول پایگاه خبری